8 मार्च दिनविशेष
8 march dinvishesh

20 व्या शतकाच्या सुरुवातीपर्यंत अमेरिका आणि युरोपसह जवळजवळ संपूर्ण जगात महिलांना मतदानाचा अधिकार नाकारण्यात आला होता. 8 मार्च 1908 रोजी न्यूयॉर्कमध्ये हजारो महिला कापड कामगार एका ऐतिहासिक निदर्शनासाठी रुटगर्स स्क्वेअरमध्ये जमले होते. त्यांनी दहा तासांचा कामाचा दिवस आणि कामाच्या ठिकाणी सुरक्षिततेची मागणी केली. या दोन मागण्यांसोबतच लिंग, जात, मालमत्ता आणि शैक्षणिक पार्श्वभूमी यांचा विचार न करता सर्व प्रौढ स्त्री-पुरुषांना मतदानाचा हक्क मिळावा, अशीही जोरदार मागणी करण्यात आली.

अमेरिकन नोकरदार महिलांनी केलेल्या या व्यापक कृतीमुळे ‘क्लारा झेटकिन’ यांना खूप आनंद झाला. 1910 मध्ये कोपनहेगन येथे झालेल्या दुसऱ्या आंतरराष्ट्रीय समाजवादी महिला परिषदेत, ‘क्लारा झेटकिन’ यांनी 8 मार्च 1908 रोजी अमेरिकन महिला कामगारांच्या ऐतिहासिक कामगिरीच्या स्मरणार्थ 8 मार्च हा दिवस ‘आंतरराष्ट्रीय महिला दिन’ म्हणून ओळखला जावा असा ठराव संमत केला. युरोप, अमेरिका आणि इतर देशांमध्ये सार्वत्रिक मतदानाच्या हक्कासाठी मोहिमा उघडल्या गेल्या. परिणामी, 1918 मध्ये इंग्लंडमध्ये आणि 1919 मध्ये अमेरिकेत या मागण्या यशस्वी झाल्या.

भारतात पहिला महिला दिन 8 मार्च 1943 रोजी मुंबईत साजरा करण्यात आला. 8 मार्च 1971 रोजी पुण्यात मोठा मोर्चा काढण्यात आला. नंतर, 1975 हे वर्ष UNO ने ‘आंतरराष्ट्रीय महिला वर्ष’ म्हणून घोषित केले. त्यानंतर महिलांच्या समस्या ठळकपणे समाजासमोर आल्या. महिला संघटना मजबूत झाल्या. बदलत्या सामाजिक, आर्थिक, राजकीय, सांस्कृतिक परिस्थितीनुसार काही प्रश्नांचे स्वरूप बदलले, महिला संघटनांच्या मागण्याही बदलल्या. आता बँका,महाविद्यालय व कार्यालयांमध्येही 8 मार्च जागतिक महिला दिन साजरा होऊ लागला आहे. 

आंतरराष्ट्रीय महिला वर्ष 1975 च्या निमित्ताने संयुक्त राष्ट्र संघाने आंतरराष्ट्रीय महिला दिन साजरा करण्याचा निर्णय घेतला. 1977 मध्ये, संयुक्त राष्ट्र संघ समितीने विविध सदस्यांना महिला हक्क आणि जागतिक शांततेसाठी आंतरराष्ट्रीय स्तरावर महिलांचे अधिकार आणि जागतिक शांतता या हेतून 8 मार्च साजरा करण्याचे आवाहन केले.